Duurzame mobiele steden

In het kader van haar beleidsvoorbereidende opdracht wenst de Afdeling Beleid Mobiliteit en Verkeersveiligheid (BMV) grote aandacht te besteden aan een Duurzaam Mobiliteitsbeleid. In aanvulling van de goede voorbeelden die bij Vlaamse Steden aanwezig zijn, werd gevraagd een analyse uit te voeren van het duurzaam stedelijk mobiliteitsbeleid in buitenlandse Europese steden. Uitgangspunt daarbij is het recente Europese Greenpaper Een nieuwe stedelijke mobiliteitscultuur. In dit Groenboek worden vijf pijlers voor duurzame stedelijke mobiliteit naar voor geschoven: vrij-stromende steden (filevrij), groene steden (fijn stof, broeikasgassen, ...), toegankelijk vervoer, slim stedelijk transport en verkeersveiligheid. Deze vijf pijlers geven meteen een aanzet voor een coherent analysekader voor het doorlichten van interessante steden op vlak van duurzame mobiliteit. Dit rapport geeft een synthese van de resultaten van deze studie.

Initieel werden 100 Europese steden gescreend op gebied van een duurzaam mobiliteitsbeleid. Deze long list bevatte vooral steden die voorkwamen in netwerken rond duurzame mobiliteit, die door lokale experten naar voor werden geschoven of die op aangeven van de klankbordgroep geselecteerd werden. Al deze steden werden gescreend aan de hand van enkele criteria gebaseerd op de 5 genoemde pijlers in het Europese Groenboek. Dit gebeurde zowel op basis van uitvoerig deskresearch als op basis van de expertise van onafhankelijke lokale experts die per land of regio geselecteerd werden. Dit resulteerde in een medium list van 34 steden.

Voor deze 34 steden werd verder uitvoerig informatie verzameld aan de hand van een verder uitgebreide set van criteria. Al deze informatie werd gestructureerd en gepresenteerd in zogenaamde fiches en werden nadien aan de hand van een presentatie voorgelegd aan de Klankbordgroep. Deze Klankbordgroep selecteerde uiteindelijk volgende steden met een hoog potentieel aan duurzame elementen in hun mobiliteitsbeleid en een goede variatie op vlak van context en aanpak: Bologna, Freiburg, Groningen, Nantes, Odense, Stockholm, York en Zürich. Deze steden werden ter plaatse bezocht en geanalyseerd aan de hand van een ideale beleidscyclus. Deze cyclus, opgezet voor dit doel, omvatte alle relevante stappen van een beleid van visie en strategievorming tot en met de implementatie en evaluatie van het beleid.

Het bezoek ter plaatste bestond uit drie delen. Allereerst werd de stad door het projectteam zelf verkend in termen van mobiliteit. Tijdens de spitsmomenten werd het verplaatsingsapparaat van de stad getest met aandacht voor de verschillende modi. Vervolgens zat men samen met de beleidsmedewerkers die het beleid mee uitwerken en uitvoeren. Op basis van een uitvoerige vragenlijst werd zo de mobiliteitsaanpak in de steden besproken. Tot slot werden ook de kritische stemmen gecontacteerd. Afhankelijk van de stad zat men samen met fietserorganisaties, milieugroeperingen, verkeersorganisaties, openbaarvervoerverenigingen, enz... Ook hun mening en opmerkingen werden mee genomen in dit verhaal.

De synthese van een Duurzame geïntegreerde aanpak op vlak van Mobiliteit wordt weergegeven in het eerste deel. Hierin wordt in 14 aanbevelingen de krachtlijnen van een Duurzaam Mobiliteitsbeleid weergegeven. Elke krachtlijn wordt kort toegelicht en er wordt aangegeven hoe aan deze krachtlijn in de voorbeeldsteden wordt vorm gegeven. Ook worden de meest sprekende voorbeelden op dit vlak vermeld.

Deze synthese doet geen directe uitspraak over hoe een Duurzaam Mobiliteitsbeleid in Vlaanderen dient te worden geïmplementeerd. Hiertoe zullen voor de verschillende aspecten conclusies moeten getrokken worden rekening houdend met de Vlaamse context.

Deel 2 geeft een gedetailleerder overzicht van het beleid in elk van de voorbeeldsteden. Gestructureerd volgens de Beleidscyclus wordt de aanpak weergegeven waarbij naast de sterke punten ook de uitdagingen voor deze steden worden weergegeven.

Tenslotte worden in bijlage bijkomende relevante informatie weergegeven: een lijst met contacten per stad en de opgestelde medium list.